Bewust kompas

Iedere dag, ieder moment vraagt om keuzes. Wat is belangrijk voor vandaag. Wat wil je doen? Het gaat over acties. Werken of spelen? Of allebei?

Waar heb je behoefte aan? Welke acties zullen je aan het einde van de dag tevredenstellen? Waar komt het antwoord op deze keuzes vandaan? Heel eenvoudig: inchecken bij jezelf.

Inchecken bij jezelf is een vaardigheid van luisteren en voelen/ervaren. Het is een innerlijke bezigheid en het is zelfzorg.

Wanneer je voor jezelf gaat verwoorden wat er vanbinnen gebeurt, wordt het nog duidelijker. Woorden geven aan je emoties, je wensen en je grenzen verduidelijkt je aanwezigheid en je identiteit. Op de eerste plaats voor jezelf. En natuurlijk ook voor je dierbaren, als je het met ze deelt.

Dit inchecken bij jezelf vraagt een accepterende en waarderende houding. Het is jezelf de ruimte gunnen om je positie te bepalen voor deze dag. In feite betekent het dat je de automatische piloot uitschakelt en zelf het stuur in handen neemt, bewust. Ik adviseer het mensen wanneer ze overprikkeld, overstuur, angstig of overwerkt zijn. Want de automatische piloot heeft hen in de problemen gemanoeuvreerd.

De automatische piloot moet opnieuw worden ingesteld. Wat er ook gebeurt, je kunt het bekijken met volle aandacht. Je relatie met alle omstandigheden kan verbeteren. Automatische reacties zijn te transformeren naar bewuste, redelijke, uitgebalanceerde antwoorden.

Wanneer er sprake is van achterstallig onderhoud op het gebied van zelfzorg en zelfverwerkelijking is het inchecken bij jezelf, in eerste instantie, geen prettige bezigheid. Je loopt aan tegen moeilijke emoties en opvattingen (faalangst, perfectionisme, minderwaardigheid, verlatingsangst). Maar als je de moed opbrengt daar rustig doorheen te werken, zal het steeds duidelijker worden wat echt goed voor je is en wat je echt nodig hebt om gelukkiger te worden.

Luisteren naar jezelf, ruimte maken voor je emoties door ze te verwoorden. Je valkuil en inspiratiebronnen ontdekken. Dat is leren van jezelf. Als je dat durft zal je kompas zich ontwikkelen tot een toetssteen in je leven. Een anker waar je altijd naartoe kunt om te checken of je op de goede weg bent. Dit spoor is enkel toegankelijk voor diegenen die hun fouten of vergissingen durven toe te geven aan zichzelf en anderen.

Doelbewuste, niet-oordelende aandacht leidt naar minder ‘zeker weten’ en meer vertrouwen op jezelf.

VGZ Mindfulness coach-app (gratis)

Menzis Online Zelfhulpcursussen (gratis)

Zelfacceptatie

Als  je met sociale angst (angst voor afkeuring door anderen) worstelt, is je zelfbeeld negatief. De angst zelf wordt vaak ook nog een extra reden om jezelf af te keuren. Een negatief zelfbeeld lijkt heel geloofwaardig en voelt heel overtuigend. Zo overtuigend dat al je beslissingen er door worden bepaald.

Vermijding van moeilijke sociale situaties wordt belangrijker dan het werken aan -voor jou- belangrijke doelen. Je vermijdingsstrategieën versterken de geloofwaardigheid van je negatieve overtuigingen en daardoor kom je verder vast te zitten in een negatief zelfbeeld. Vanuit een negatief zelfbeeld blijf je vechten met je persoonlijke opvattingen over angst, leren en succes; een worsteling met hoe je je voelt versus hoe je denkt te moeten zijn.

Hieronder een paar tips voor meer zelfacceptatie:

-Neem een leerhouding aan

Fouten zijn er om van te leren, niet om je er door te laten verslaan. Mag je fouten maken? Volgens mij moet je fouten maken om vooruit te kunnen komen en kracht te verwerven. Denk aan je kindertijd. Hoe vaak ben je gevallen voordat je een volleerd fietser was? Ieder mens draagt littekens van het vallen en weer opstaan in de kindertijd. Rekenen kon je ook niet in één keer. Herinner je het geworstel met staartdelingen en percentages? De toestemming om het nog niet te weten schept ruimte voor leren en ontwikkelen.

-Wees nieuwsgierig naar jezelf

Met een leerhouding blijf je in ontwikkeling en blijf je groeien. Met zelfkennis kun je passende keuzes maken. Heb je je kwaliteiten al ontdekt? Waar ben je erg goed in, welke werk- of leeractiviteiten raken je positief? Welke doelen zou je willen verwezenlijken als je dat zou durven? Welke kwaliteit ontwikkel je wanneer je een aantrekkelijk doel dichterbij haalt?

-Maak een onderscheid tussen feiten en negatieve interpretaties

De triggers voor je sociale angst zijn feitelijke gebeurtenissen: een vreemde die voordringt bij de bakker; een sollicitatiegesprek voeren; acquisitie plegen voor je bedrijf; een voordracht houden. Triggers die angstopwekkende interpretaties en gedachten oproepen.

Door je gedachten te analyseren (ze op te schrijven, denkfouten op te sporen, alternatieve interpretaties en conclusies te noteren) leer je je brein nieuwe positieve denkstappen te maken. Denkstappen die je bevrijden van een belemmerend negatief zelfbeeld. Redelijke gedachten zijn meestal vriendelijker dan je eigen ondermijnende zelfkritiek.

-Focus op dankbaarheid en successen

Leer te kijken naar wat er goed gaat en hoe jij daaraan hebt bijgedragen. Leer dankbaar te zijn voor de mooie dingen en mensen in je leven. Waardering is een angstremmer. Zet jezelf in de ‘wel-stand’, dat wil zeggen; verzamel wat er wel gelukt is. Leer je doelen ook weer tijdelijk los te laten en te genieten van wat er nu al is. Een vriendelijke en verzorgende houding, zal je nog krachtiger en energieker maken.

-Daag jezelf uit door dingen te doen die je moeilijk vindt

Oefenen, oefenen, oefenen en ondanks de angst toch richting je doelen blijven gaan; dat is de kern van succes. Kleine en grotere overwinningspunten opsparen. Onderweg leer je dat niet de sociale angst en fouten je succes bepalen, maar je flexibiliteit, frustratietolerantie en doorzettingsvermogen. Niet uiterlijke schoonheid of financiële rijkdom brengen je in flow, maar je innerlijke wijsheid, je vaardigheden en je betrokkenheid.

Veel dingen durfde ik ook niet, maar ik ben heel dankbaar dat ik ze uiteindelijk toch gedaan heb.

http://www.viacharacter.org/www/The-Survey  (ontdek je kwaliteiten, ook in het Nederlands)

Denk je sterk

Sociale angststoornis

Vertrouwen

Zoek je bewijzen voor wantrouwen, dan zul je ze vinden. In de ‘afkeurende’ blikken van anderen, in de onrechtvaardige berichten van het nieuws, in de harde houding van politici, in de belachelijk makende roddelrubrieken, in het gedrag van pestende pubers of geloofsfanaten, in de onvriendelijkheid van cynische buren. Er zijn bewijzen voor wantrouwen. Je krijgt gelijk, als je er bevestiging voor zoekt.

Angst en depressie zijn het eindpunt van een wantrouwend brein. Angst als wantrouwen ten opzichte van je eigen kracht; niet durven geloven dat je de spanning van bepaalde situaties of uitdagingen kunt doorstaan. Depressie als wantrouwen tegenover de mate waarin je het leven kunt beïnvloeden; niet durven hopen dat het in de toekomst beter kan gaan.

Je kunt niet alles weten en dan pas gaan vertrouwen. Vertrouwen is het antwoord, ook wanneer je nog niets zeker weet. Het zoeken naar zekerheid, het moeten weten in plaats van vertrouwen, blijft een angstig houvast zoeken in een onveilige wereld.

Om te kunnen groeien en jezelf te ontwikkelen is het noodzakelijk risico's te durven nemen. Toch iets doen, zonder vooraf te weten hoe het af zal lopen. De eerste belangrijke stap zetten, dat is vertrouwen.

Je weet niet zeker of je zult worden uitgelachen als je een spreekbeurt gaat houden. Als je het wel zeker zou weten ga je natuurlijk nooit meer spreken in het openbaar. Je weet niet zeker of je bedrijf zal mislukken. Of je een partner zult vinden. Of je.. (vul zelf in).

Vertrouwen geeft je de kracht risico's te nemen. Het leven zelf is één groot risico. Een angstig of depressief brein gaat (delen van) het leven niet meer aan. Daarom is het van zo groot belang om in beweging te komen en te blijven, om richting je doelen te gaan. Juist ook nadat een doel niet gehaald is of wanneer er iets niet goed is gegaan.

Het vlottrekken van een depressief of angstig brein begint met kleine (denk)stappen. Zoals leren afstand te nemen van je eigen angstige en depressieve redeneringen.

Ons brein weet niets zeker, we voorspellen. Meestal denken we zwart/wit, in schijnzekerheden. We vergelijken de positieve en sterke kanten van anderen met onze eigen kwetsbare kanten. We redeneren op basis van hoe iets voelt, vaak niet op basis van de feiten. We zijn geneigd gevaren te overschatten en onze vaardigheden te onderschatten.

Blijf je brein uitdagen realistischer en optimistischer te redeneren. Durf micro-experimenten uit te voeren, waarmee je stapsgewijs richting je doelen kunt gaan. Om het brein te laten zien dat het wél kan. Om vertrouwen te bouwen, in je eigen toekomst en kracht.

Je weet niets zeker, daarom is er vertrouwen. Als je In beweging komt maak je ruimte voor je ontwikkeling en kwaliteiten. En blijf vooral zoeken naar bevestiging van vertrouwen, niet in de fouten, niet in het negatieve, maar in je vooruitgang en successen. Vertrouwen is te leren.

Supervisie

Mijn eerste stageplek tijdens de psychologieopleiding was in een ziekenhuis, bij de afdeling Medische Psychologie. Mijn werk bestond uit het neuropsychologisch testen van mensen bij wie men dementie vermoedde. Daarnaast werden mensen kortdurend gedragstherapeutisch behandeld voor hun angsten.

Ik was enthousiast en leergierig. Eindelijk kon ik aan het werk, therapie doen. De belangrijkste reden voor mij om psychologie te gaan studeren.

Ik keek op tegen de Supervisor, zoals ik opkeek tegen de meeste mensen die het hadden ‘gemaakt’ in hun vak. Hij had de grootste kamer van de afdeling, met twee lederen stoelen en een groot bureau.

Het was tijd voor onze eerste supervisie afspraak. Ik had de opdracht gekregen een opname van een gesprek met een cliënt mee te nemen. Hij wees me mijn stoel en stopte het bandje in het apparaat, waarna hij een sigaar opstak. Hij startte het bandje en luisterde met aandacht naar de opname.

Vervolgens begon hij  afkeurend zijn hoofd te schudden en maakte hij afkeurende geluiden met zijn tong. Plotseling schoot hij naar voren, stopte de tape, terwijl hij uitriep: ‘Ja, zo moet het dus niet hè...’

Verbouwereerd en geschrokken probeerde ik te luisteren naar zijn feedback. Flink teleurgesteld vertrok ik weer met de opdracht een nieuw gesprek op te nemen.

Zo verliep de supervisie standaard. En alhoewel ik veel plezier beleefde aan de test- en therapiesessies met cliënten -die eigenlijk altijd tevreden waren- de supervisies bleven een beproeving.

Uiteindelijk vroeg ik hem een evaluatiesessie met me te houden. Ik dacht dat ik hem wel uit kon leggen dat de supervisie me zo niet verder hielp. Dat ik het nodig had om te horen wat er goed ging, wat mijn kracht was.

Hij luisterde naar mijn kritiek op zijn negatieve manier van feedback geven en sprak de enige woorden die ik wel van hem heb kunnen onthouden: ‘ik heb je toch aangenomen, daar blijkt uit dat ik je goed vind.’  

Ik ging niet verder het gevecht aan met hem, want ik bleef afhankelijk van zijn beoordeling. Maar ik voelde wel dat er iets wezenlijks ontbrak aan zijn benadering.

Natuurlijk is kritiek geven en ontvangen belangrijk, je moet ook kunnen horen wat er nog niet goed gaat. Maar door uitsluitend fouten te benadrukken creëer je angst, en verdwijnen, langzaam, maar zeker, iemands motivatie en inspiratie. Je leert vooral dat je het niet kunt.

Gelukkig kwamen er ook andere, opbouwende en positievere supervisoren. En er waren natuurlijk de cliënten die opknapten door mijn interventies. Zij leerden hun angsten en somberheid hanteerbaar te maken en zagen weer nieuwe toekomstmogelijkheden. Een grotere inspiratiebron dan tevreden cliënten was niet meer nodig.

Ik geloof in het grote belang van het opbouwen van zelfwaardering en zelfvertrouwen, dat is ook de reden waarom ik ‘Denk je sterk’ heb geschreven en waarom ik nu zo blij ben met de positieve psychologie; de wetenschappelijke stroming die zich richt op het vergroten van menselijke kwaliteiten, welzijn en geluk. Het uitspreken van wat er goed gaat, is daar onlosmakelijk mee verbonden.

Maya Angelou verwoordde dit als volgt:

'Ik heb geleerd dat mensen zullen vergeten wat je zei, ze zullen vergeten wat je deed, maar ze zullen nooit vergeten wat voor gevoel je ze gaf.'

Emotionele pijn

Of het nu gaat om angsten, somberheid, persoonlijkheidsproblemen, verslaving of agressie, er is altijd sprake van pijn. Psychische pijn. Niet erkende pijn die vaak wordt gecompenseerd door vermijdend of zelfondermijnend gedrag.

Onbehandelde psychische klachten zijn zeer belemmerend en schadelijk, ze weerhouden mensen ervan om zich volledig te ontwikkelen, tot volle bloei te komen, gelukkig te zijn. Onbehandelde psychische klachten veroorzaken veel schade in de vorm van ziekteverzuim, geweld, medische consumptie en een toenemend aantal zelfdodingen. Verschrikkelijke gevolgen.

Genoeg reden om te concluderen dat psychische hulp van levensbelang is. We hoeven tegenwoordig niet meer te vechten voor het overleven van honger of kou. Wel blijft het nodig te vechten voor het overwinnen van onze, generaties lang opgebouwde, emotionele pijn. Ieder mens zou je -ongeacht welke kwetsbaarheid dan ook- de kans gunnen zich optimaal te ontwikkelen en daar voldoening uit te halen.

We vergeten, door onze focus op geld, wat het doel is van psychische hulp. Waar het goed voor is. Tevreden, goed functionerende mensen leveren een extra bijdrage aan onze samenleving. Juist in een wereld waarin we direct met elkaar verbonden zijn telt het welzijn van alle mensen.

We moeten af van de focus op geld en terug naar de focus op mensen. Het blijft noodzakelijk om ieders pijn en potentieel te erkennen, zonder iemands klachten af te doen als een teken van persoonlijke zwakte. Psychische klachten verdienen goede, professionele hulp en een serieuze aanpak. In plaats van centen tellen, moeten mensen weer tellen. Dat is de kern van beschaving.

Ieder gelukkig mens erbij betekent een grotere kans op liefde, creativiteit en vooruitgang voor ons allemaal. Als we dat potentieel benutten, als elk individu zijn of haar droom mag waarmaken, groeit er een samenleving waar we trots op kunnen zijn.