Roofkip

Ze kijkt woedend en verdrietig terwijl ze vertelt over de pijnlijke situatie waarin haar man ‘versierd werd’ door een prachtige jonge vrouw tijdens een receptie.

‘Hoe durft die roofkip’ roept ze gekwetst uit ‘Ze trok alle aandacht naar zich toe. Ik ben zijn vrouw en daar heeft zij rekening mee te houden!’

‘Dat doe je toch niet?’ vraagt ze me steun zoekend.

‘Hoezo niet?’ vraag ik terug met een glimlach. ‘Roofkippetjes zijn van alle tijden. Er zijn nu eenmaal mensen die leven op aandacht, die veel bewondering nodig hebben.’ Ik maak een theatraal gebaar met een brede lach, alsof ik opkom, en roep: ‘Hier ben ik, de schoonheid waarop jullie allen zitten te wachten.’

Haar man biedt zijn excuus aan en zegt dat hij deze jonge vrouw inderdaad teveel aandacht heeft gegeven en voegt eraan toe dat zijn vrouw bang is.

‘Nee, ik ben niet bang’ reageert ze boos en als gestoken. ‘Ik hou gewoon niet van roofkippen.’

‘Wellicht gaat het niet om die roofkip, maar gaat het om je angst niet te voldoen en hem kwijt te raken?’ vraag ik indringend, ‘het klinkt alsof je wel bang bent.’

Er valt een stilte. Vervolgens komen de tranen, woorden vol angst en wantrouwen rollen over haar lippen. Hoe kan hij van haar blijven houden als er zulke aantrekkelijke en gewiekste vrouwen rondlopen? Ze voelt zich onaantrekkelijk en niet iemand om van te houden.

Begrijpend ontvang ik de angst en zeg: ‘Eerst was je bang nooit een man te krijgen die het leven volledig met je zou delen en nu heb je zo’n man en ben je weer bang hem kwijt te raken, niet te voldoen.’

Ze lacht, want het klopt.

‘Jullie relatie is in de beginfase, je laat je nog te snel op de kast jagen en loopt teveel op je tenen.’ Angstige gedachten over liefde en een relatie kunnen zo’n effect veroorzaken.

Het is niet de bedoeling alle bedreigingen buiten jezelf uit te bannen, maar dieper te kijken. Je moet naar binnen bij elkaar. Laten zien wat er echt speelt. Niet oppervlakkig maar driedimensionaal. Wat gebeurt er vanbinnen in je gevoels- en belevingswereld? Als je samen contact maakt met elkaars gedachten en gevoelens, dan kun je leren van elkaar en groeien. Liefde, vertrouwen en het durven ervaren van je emoties versterken je relatie.

Een liefdesrelatie is driedimensionaal. Het gaat over veel meer dan je uiterlijk of aandacht. Het is niet voor niets dat zoveel mensen ernaar op zoek zijn. Echte liefde is het goud. Maar het blinkt op het eerste gezicht niet altijd even mooi als de buitenkant van een jonge ‘roofkip’.

Kijken, kijken. Niet kopen.

We waren goed geïnformeerd over de babbeltrucjes die je tijdens de vakantie in de val kunnen lokken. Maar toch trapten we er met open ogen in. Het waren zulke leuke en betrouwbare mensen, zo leek het. We kregen een kraslot in de handen geduwd met de mededeling ‘gratis en altijd prijs.’ En we krasten een prijs, maar die moesten we dan wel even op gaan halen. Het zal je misschien niet verbazen, het kostte ons een halve vakantiedag om de colporteurs van ons af te schudden, gelukkig zonder iets te betalen.

De Nederlander staat in Spanje niet echt bekend om zijn vrijgevigheid. Nadat de zin een paar keer geroepen werd terwijl we langs de kraampjes liepen, begonnen we het maar lachend terug te roepen: ‘kijken en niet kopen, hè.’

Natuurlijk, je zuurverdiende geld geef je niet zomaar uit. Je geld is je samengebalde en gespaarde energie en je kunt het maar één keer uitgeven. En, voordat de Nederlander het uitgeeft, wordt er eerst veel gekeken en vergeleken.

Je brein is constant bezig met het produceren van gedachten. Gedachten over jezelf, over je omgeving en je toekomst. Je bent het gewend, want het is heel gewoon: negatieve en positieve gedachten. Je brein kan de boodschappen goed aan je verkopen, met alle emoties en herinneringen die eraan gekoppeld zijn geraakt.

Negatieve emoties trekken de aandacht verder naar binnen en vragen om een oplossing.  Een oplossing die ‘uitgedacht’ moet worden. Maar wanneer je binnen bent gehaald blijkt de prijs fake. Je denken draait in negatieve cirkels in een spiraal naar beneden en het kost je bakken met energie. De angst verdwijnt niet, maar wordt bevestigd. Uiteindelijk ben je verder van de oplossing dan je brein je had doen geloven.

Het is aan te bevelen een veilige afstand te houden van je gedachten, zoals je afstand houdt van de verkopers op de markt. En enkel ‘in zee’ te gaan met gedachten die werken en betrouwbaar zijn.

Een observerende houding ten aanzien van je gedachten schept de noodzakelijke afstand. Je leert dat je meer bent dan je gedachten als je je bewuster wordt van de ‘waarnemer’ in jezelf.

De afstand wordt duidelijker zodra je beseft dat gedachten geen feiten zijn. Ze zijn subjectief en hun toon is afhankelijk van wat je hebt meegemaakt en hoe je je voelt. Met meer afstand kun je ze weer makkelijker loslaten. ‘Oh, nu denkt mijn brein dat ik niet goed genoeg ben; terug naar mijn ademhaling.’  

Gedachten zijn geen feiten en niet altijd waar. Ze bezitten ook geen magische krachten: je wordt niet wat je denkt. Gedachten zijn zeker niet waarneembaar door de buitenwereld. Je gedachtenwereld is een oefenruimte die je vooral niet moet belasten met eisen of geboden. Gedachten zijn vrij.

Dus, mijn aanbeveling voor het hanteren van je gedachtenwereld: kijken, kijken. Niet kopen!

Dansen in vrijheid

‘Kom, we gaan naar het clubhuis!’, roept Ronnie opgetogen. Vrijdagavond, vaste prik. Ik wilde wel, maar had net mijn hoofd compleet kaal laten scheren voor 25 gulden. Een stoere weddenschap. Want ik was stoer. Echter, zonder haar naar de disco, daar had ik niet op gerekend.

‘Hier, je mag mijn pet lenen’, lacht Ronnie omdat hij mijn blik begreep.

De discomuziek bonkte uit de speakers. Tavares, de Jacksons. De meiden op een rij, de jongens op een rij er tegenover. Op gelijke ritme dezelfde dans dansend. Jongens lachten of zochten ruzie, meisjes waren onaantastbaar mooi.

Ook al kende ik deze wereld goed en had ik er een plek veroverd, ik voelde me gevangen in de rol die me automatisch werd toebedeeld.  

Voldoen aan de norm of vluchten naar de vrijheid? Ik voldeed uitstekend, voor de buitenwacht. Maar er knaagde een hunkering naar vrijheid en veiligheid. Ik wist niet waarom.

Momenten van vrijheid voelde ik in het ritme. Later in het ontvluchten van thuis, op de loop met Ronnie en andere vrienden.

Het dansen zat in m’n bloed. Muziek raakte me in m’n kern die spontaan meetrilde. Ik verdween erin. Meedansend en voelend.

In het alternatieve uitgaanscircuit beleefde ik later de echte vrijheid. De eerste keer in m’n eentje dansen. Alleen met de muziek. Op m’n eigen frequentie en ritme. Zonder oordeel dansen. Een bijzondere ervaring.

Uitgaan werd in vrijheid dansen. Hoe belangrijk ook, het was niet voldoende om in het donker in een club de vrijheid te voelen. Ik wilde meer, ook in het gewone leven vrij zijn. Ook in het daglicht durven dansen op mijn eigen ritme. Ik zag genoeg mensen die enkel in het donker vrij durfde te zijn.

Ja, ik kan je vertellen over de tegenwerking, de beschimpingen en zelfs fysieke aanvallen. Maar die vallen in het niet bij het geluk dat ik heb bereikt. De zoektocht naar een plek in het licht heeft me die vrijheid opgeleverd. Iedere dag dans ik mijn eigen dans. Soms verdrietig, emotioneel, maar veel vaker lichtvoetig en altijd vrij, in liefde.

Ik begrijp heel goed dat anderen me zijn voorgegaan in deze vrijheidsdans, dat ook ik, dankzij eerdere wegbereiders, deze ruimte heb gekregen. Vooral in de jaren zeventig stonden de drang naar vrijheid en het verlangen naar veranderingen centraal.

Gelukkig kon ik mijn kansen op tijd pakken, kon ik losbreken uit een verstikkende omgeving. Daar blijf ik dankbaar voor.  

Praten

Hij komt binnen in z’n strakke fietstenue en begroet me joviaal, met humorvolle helder blauwe ogen en een frisse glimlach. Een graag geziene gast binnen zijn bedrijf. Iedereen mag hem, en iedereen weet hoe goed hij het doet. Maar de bedrijfsarts heeft ‘m doorgestuurd vanwege uitputtingsklachten en paniekaanvallen.

‘Wat doe ik hier eigenlijk?’ is zijn openingszin. Een zin die hij in de loop van de therapie regelmatig uitspreekt, vlak voordat zijn emoties aan bod komen.

‘Dat zeggen mannen vaker tegen me, als ze hier in de stoel komen zitten,’ zeg ik met een geruststellende glimlach.

Zijn uitputtingsklachten zijn nog wel te bespreken maar wanneer het over de paniek gaat, zie ik dat de reddeloosheid zijn blik gaat bepalen.

‘Het is toch belachelijk, waarom voel ik me zo?’ is  het startsein om al pratend de paniek te gaan begrijpen.

De worsteling met de angst is tegelijk een worsteling met hoe je moet zijn als man. Altijd opgewekt en sterk. Vooral niet onzeker en zeker niet angstig. En praten over je emoties? Daar heeft hij geen woorden voor geleerd.

‘Wat gebeurt er precies wanneer je angstig wordt? Wat doet je lichaam? Wat is er -volgens jou- aan de hand met je? Hoe reageer je vervolgens? Wat voel je dan precies?’Voor hem zijn het moeilijk te beantwoorden vragen.

Hij kalmeert als ik hem help met het verwoorden van zijn paniekklachten. Ook mijn alternatieve, geruststellende verklaringen voor zijn lichamelijke angstverschijnselen, maken hem rustiger.

Hij leert te praten, hij leert het verband te zien tussen de druk van zijn leefregels en de druk in zijn lichaam. Hij leert de triggers te herkennen en anders te reageren. Al worstelend en puzzelend leert hij fysiek en mentaal beter voor zichzelf te zorgen. En hij is steeds minder gespannen voor de gesprekken zelf.

De paniek neemt af. De alternatieve, geruststellende verklaringen voor zijn klachten worden geloofwaardiger. Aan het eind van de therapie herinner ik hem aan zijn ‘beginzin’ die regelmatig terugkwam.

‘Weet je nog wat je zei aan het begin van de gesprekken: wat doe ik hier eigenlijk?’

Hij lacht dankbaar en ontspannen: ‘ik ben blij dat ik ben komen praten, Fred’

Leven met een paniekstoornis

Bewust kompas

Iedere dag, ieder moment vraagt om keuzes. Wat is belangrijk voor vandaag. Wat wil je doen? Het gaat over acties. Werken of spelen? Of allebei?

Waar heb je behoefte aan? Welke acties zullen je aan het einde van de dag tevredenstellen? Waar komt het antwoord op deze keuzes vandaan? Heel eenvoudig: inchecken bij jezelf.

Inchecken bij jezelf is een vaardigheid van luisteren en voelen/ervaren. Het is een innerlijke bezigheid en het is zelfzorg.

Wanneer je voor jezelf gaat verwoorden wat er vanbinnen gebeurt, wordt het nog duidelijker. Woorden geven aan je emoties, je wensen en je grenzen verduidelijkt je aanwezigheid en je identiteit. Op de eerste plaats voor jezelf. En natuurlijk ook voor je dierbaren, als je het met ze deelt.

Dit inchecken bij jezelf vraagt een accepterende en waarderende houding. Het is jezelf de ruimte gunnen om je positie te bepalen voor deze dag. In feite betekent het dat je de automatische piloot uitschakelt en zelf het stuur in handen neemt, bewust. Ik adviseer het mensen wanneer ze overprikkeld, overstuur, angstig of overwerkt zijn. Want de automatische piloot heeft hen in de problemen gemanoeuvreerd.

De automatische piloot moet opnieuw worden ingesteld. Wat er ook gebeurt, je kunt het bekijken met volle aandacht. Je relatie met alle omstandigheden kan verbeteren. Automatische reacties zijn te transformeren naar bewuste, redelijke, uitgebalanceerde antwoorden.

Wanneer er sprake is van achterstallig onderhoud op het gebied van zelfzorg en zelfverwerkelijking is het inchecken bij jezelf, in eerste instantie, geen prettige bezigheid. Je loopt aan tegen moeilijke emoties en opvattingen (faalangst, perfectionisme, minderwaardigheid, verlatingsangst). Maar als je de moed opbrengt daar rustig doorheen te werken, zal het steeds duidelijker worden wat echt goed voor je is en wat je echt nodig hebt om gelukkiger te worden.

Luisteren naar jezelf, ruimte maken voor je emoties door ze te verwoorden. Je valkuil en inspiratiebronnen ontdekken. Dat is leren van jezelf. Als je dat durft zal je kompas zich ontwikkelen tot een toetssteen in je leven. Een anker waar je altijd naartoe kunt om te checken of je op de goede weg bent. Dit spoor is enkel toegankelijk voor diegenen die hun fouten of vergissingen durven toe te geven aan zichzelf en anderen.

Doelbewuste, niet-oordelende aandacht leidt naar minder ‘zeker weten’ en meer vertrouwen op jezelf.

VGZ Mindfulness coach-app (gratis)

Menzis Online Zelfhulpcursussen (gratis)

Zelfacceptatie

Als  je met sociale angst (angst voor afkeuring door anderen) worstelt, is je zelfbeeld negatief. De angst zelf wordt vaak ook nog een extra reden om jezelf af te keuren. Een negatief zelfbeeld lijkt heel geloofwaardig en voelt heel overtuigend. Zo overtuigend dat al je beslissingen er door worden bepaald.

Vermijding van moeilijke sociale situaties wordt belangrijker dan het werken aan -voor jou- belangrijke doelen. Je vermijdingsstrategieën versterken de geloofwaardigheid van je negatieve overtuigingen en daardoor kom je verder vast te zitten in een negatief zelfbeeld. Vanuit een negatief zelfbeeld blijf je vechten met je persoonlijke opvattingen over angst, leren en succes; een worsteling met hoe je je voelt versus hoe je denkt te moeten zijn.

Hieronder een paar tips voor meer zelfacceptatie:

-Neem een leerhouding aan

Fouten zijn er om van te leren, niet om je er door te laten verslaan. Mag je fouten maken? Volgens mij moet je fouten maken om vooruit te kunnen komen en kracht te verwerven. Denk aan je kindertijd. Hoe vaak ben je gevallen voordat je een volleerd fietser was? Ieder mens draagt littekens van het vallen en weer opstaan in de kindertijd. Rekenen kon je ook niet in één keer. Herinner je het geworstel met staartdelingen en percentages? De toestemming om het nog niet te weten schept ruimte voor leren en ontwikkelen.

-Wees nieuwsgierig naar jezelf

Met een leerhouding blijf je in ontwikkeling en blijf je groeien. Met zelfkennis kun je passende keuzes maken. Heb je je kwaliteiten al ontdekt? Waar ben je erg goed in, welke werk- of leeractiviteiten raken je positief? Welke doelen zou je willen verwezenlijken als je dat zou durven? Welke kwaliteit ontwikkel je wanneer je een aantrekkelijk doel dichterbij haalt?

-Maak een onderscheid tussen feiten en negatieve interpretaties

De triggers voor je sociale angst zijn feitelijke gebeurtenissen: een vreemde die voordringt bij de bakker; een sollicitatiegesprek voeren; acquisitie plegen voor je bedrijf; een voordracht houden. Triggers die angstopwekkende interpretaties en gedachten oproepen.

Door je gedachten te analyseren (ze op te schrijven, denkfouten op te sporen, alternatieve interpretaties en conclusies te noteren) leer je je brein nieuwe positieve denkstappen te maken. Denkstappen die je bevrijden van een belemmerend negatief zelfbeeld. Redelijke gedachten zijn meestal vriendelijker dan je eigen ondermijnende zelfkritiek.

-Focus op dankbaarheid en successen

Leer te kijken naar wat er goed gaat en hoe jij daaraan hebt bijgedragen. Leer dankbaar te zijn voor de mooie dingen en mensen in je leven. Waardering is een angstremmer. Zet jezelf in de ‘wel-stand’, dat wil zeggen; verzamel wat er wel gelukt is. Leer je doelen ook weer tijdelijk los te laten en te genieten van wat er nu al is. Een vriendelijke en verzorgende houding, zal je nog krachtiger en energieker maken.

-Daag jezelf uit door dingen te doen die je moeilijk vindt

Oefenen, oefenen, oefenen en ondanks de angst toch richting je doelen blijven gaan; dat is de kern van succes. Kleine en grotere overwinningspunten opsparen. Onderweg leer je dat niet de sociale angst en fouten je succes bepalen, maar je flexibiliteit, frustratietolerantie en doorzettingsvermogen. Niet uiterlijke schoonheid of financiële rijkdom brengen je in flow, maar je innerlijke wijsheid, je vaardigheden en je betrokkenheid.

Veel dingen durfde ik ook niet, maar ik ben heel dankbaar dat ik ze uiteindelijk toch gedaan heb.

http://www.viacharacter.org/www/The-Survey  (ontdek je kwaliteiten, ook in het Nederlands)

Denk je sterk

Sociale angststoornis

Vertrouwen

Zoek je bewijzen voor wantrouwen, dan zul je ze vinden. In de ‘afkeurende’ blikken van anderen, in de onrechtvaardige berichten van het nieuws, in de harde houding van politici, in de belachelijk makende roddelrubrieken, in het gedrag van pestende pubers of geloofsfanaten, in de onvriendelijkheid van cynische buren. Er zijn bewijzen voor wantrouwen. Je krijgt gelijk, als je er bevestiging voor zoekt.

Angst en depressie zijn het eindpunt van een wantrouwend brein. Angst als wantrouwen ten opzichte van je eigen kracht; niet durven geloven dat je de spanning van bepaalde situaties of uitdagingen kunt doorstaan. Depressie als wantrouwen tegenover de mate waarin je het leven kunt beïnvloeden; niet durven hopen dat het in de toekomst beter kan gaan.

Je kunt niet alles weten en dan pas gaan vertrouwen. Vertrouwen is het antwoord, ook wanneer je nog niets zeker weet. Het zoeken naar zekerheid, het moeten weten in plaats van vertrouwen, blijft een angstig houvast zoeken in een onveilige wereld.

Om te kunnen groeien en jezelf te ontwikkelen is het noodzakelijk risico's te durven nemen. Toch iets doen, zonder vooraf te weten hoe het af zal lopen. De eerste belangrijke stap zetten, dat is vertrouwen.

Je weet niet zeker of je zult worden uitgelachen als je een spreekbeurt gaat houden. Als je het wel zeker zou weten ga je natuurlijk nooit meer spreken in het openbaar. Je weet niet zeker of je bedrijf zal mislukken. Of je een partner zult vinden. Of je.. (vul zelf in).

Vertrouwen geeft je de kracht risico's te nemen. Het leven zelf is één groot risico. Een angstig of depressief brein gaat (delen van) het leven niet meer aan. Daarom is het van zo groot belang om in beweging te komen en te blijven, om richting je doelen te gaan. Juist ook nadat een doel niet gehaald is of wanneer er iets niet goed is gegaan.

Het vlottrekken van een depressief of angstig brein begint met kleine (denk)stappen. Zoals leren afstand te nemen van je eigen angstige en depressieve redeneringen.

Ons brein weet niets zeker, we voorspellen. Meestal denken we zwart/wit, in schijnzekerheden. We vergelijken de positieve en sterke kanten van anderen met onze eigen kwetsbare kanten. We redeneren op basis van hoe iets voelt, vaak niet op basis van de feiten. We zijn geneigd gevaren te overschatten en onze vaardigheden te onderschatten.

Blijf je brein uitdagen realistischer en optimistischer te redeneren. Durf micro-experimenten uit te voeren, waarmee je stapsgewijs richting je doelen kunt gaan. Om het brein te laten zien dat het wél kan. Om vertrouwen te bouwen, in je eigen toekomst en kracht.

Je weet niets zeker, daarom is er vertrouwen. Als je In beweging komt maak je ruimte voor je ontwikkeling en kwaliteiten. En blijf vooral zoeken naar bevestiging van vertrouwen, niet in de fouten, niet in het negatieve, maar in je vooruitgang en successen. Vertrouwen is te leren.